วัดกระซ้าย สันนิษฐานว่าเป็นวัดที่สร้างในสมัยอยุธยาตอนต้น ราวพุทธศตวรรษที่ ๒๐ – ๒๑ อาจจะเป็นวัดสมัยเดียวกันหรือใกล้เคียงกันกับวัดสามปลื้ม วัดสุวรรณาวาส วัดนางคำ วัดจงกลม วัดหลังคาขาว และวัดพระรามที่อยู่บริเวณทุ่งขวัญ เพราะต่างมีเจดีย์ซึ่งมีรูปแบบคล้ายกัน กล่าวคือเจดีย์ทรงสูง ก่ออิฐไม่สอปูน ฐานแปดเหลี่ยม ระฆังกลม บัลลังก์แปดเหลี่ยม ข้างในกลวง

มีการกล่าวถึงวัดนี้ในสมัอยุธยาตอนปลายแล้วในหนังสือ “คำให้การขุนหลวงหาวัด” เกี่ยวกับการประหารชีวิตพระศรีศิลป์ซึ่งเป็นพระราชนัดดาของสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ความว่า “มีพระราชนัดดาองค์หนึ่งเป็นโอรสของพระเชษฐา ชื่อพระศรีศิลป์กุมาร ชันษาได้ ๑๕ ปี จึ่งคิดเป็นขบถกับพระปิตุฉา จักมาสังหารชีวิตให้บรรลัย เอาพระแสงจะแทงพระนารายณ์ พระองค์จึ่งฉวยปลายกั้นหยั่งไว้ได้ทันที จึ่งจับตัวไว้ที่ทิมดาบ พระองค์ทรงแต่กำราบมิให้ตาย พระองค์สงสารกับกุมารนั้นว่า ไร้ปิตุเรศมารดา แล้วเห็นแก่พระไชยาทิตย์ด้วยรักใคร่สนิทสนมกัน เพราะเป็นเชษฐาได้ฝากพระศรีศิลป์ไว้แต่เมื่อใกล้จะสิ้นชีพพิราลัย จึ่งสั่งให้ออกจากโทษ พระองค์โปรดเลี้ยงไว้ตามที่ ครั้นอยู่มาวันหนึ่ง พระศรีศิลป์จึ่งคิดร้ายอีกครั้งหนึ่ง เมื่อพระนารายณ์เสด็จออกว่าราชการเมืองอยู่ที่สีหบัญชร จึ่งพระศรีศิลป์ใจหาญนั้น ถือพระแสงแล้วแฝงใบบานประตูอยู่ที่ห้องเสด็จเข้าไป ผู้ใดมิได้ล่วงรู้เห็น อันพระนารายณ์นั้นออกไปว่าราชการ จึ่งเรียกช้างพระที่นั่งเข้ามาดู พระองค์ก็เสด็จทรงช้าง แล้วเสด็จเข้ามาทางหนีง อันพระศรีศิลป์นั้นยืนแอบประตูอยู่ จนพนักงานนั้นเชิญเครื่องเข้ามา จึ่งเห็นพระศรีศิลป์ถือพระแสงและแฝงประตูอยู่ อันพนักงานเครื่องนั้นจึ่งกราบทูลตามที่เห็น พระองค์จึ่งเสด็จตรงออกมา แล้วก็จับตัวกุมารได้ทันใด จึ่งตรัสสั่งนายเพชฌฆาตให้สังหารเสียให้ตักษัย นายเพชฌฆาตจึ่งให้คุมตัวพระศรีศิลป์ไป จึ่งเอาตัวนั้นมัดผูกพัน แล้วใส่ลงใสแม่ขันสาคร แล้วจึ่งเอาใส่ลงในถุงแดง แล้วก็แห่หามไปยังวัดกระซ้าย แล้วจึ่งขุดหลุมฝังเสียทั้งเป็น…”

และเมื่อตอนใกล้จะเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่ ๒ พม่าได้ใช้วัดกระซ้ายเป็นที่ตั้งทัพ โจมตีกรุงศรีอยุธยาด้วยปืนใหญ่

ที่มา : http://www.qrcode.finearts.go.th/