ก่อตั้งขึ้นตามพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช รัชกาลที่ 9 หลังจากเกิดเหตุการณ์คนร้ายลักลอบขุดกรุพระปรางค์วัดราชบูรณะ เมื่อปี พ.ศ. 2500 ทำให้ทรงเกรงพระทัยว่าทรัพสมบัติล้ำค่าของคนไทยจะสูญหาย โดยการจัดตั้งแล้วเสร็จเมื่อปี พ.ศ. 2504 ปัจจุบันจัดแสดงโบราณวัตถุล้ำค่ามากมาย
จุดหลักคืออาคารเจ้าสามพระยา ชั้นล่างจัดแสดงเศียรธรรมิกราช เศียรพระขนาดใหญ่ซึ่งค้นพบที่วัดธรรมิกราช ถือเป็นพระพุทธรูปโบราณที่สำคัญลำดับต้นๆ ของประเทศ พระคันธารราฐ พระพุทธรูปศิลานั่งห้อยพระบาท ศิลปะสมัยทวารวดี ตามหลักฐานพบว่าเหลืออยู่เพียง 6 องค์ในโลกเท่านั้น (อยู่ในประเทศไทย 6 องค์ และอินโดนีเซีย 1 องค์)
นอกจากนี้ยังมีห้องนิทรรศการพิเศษอีกสามห้องจัดแสดงโบราณวัตถุสำคัญ เครื่องทอง สมบัติ ที่ค้นพบจากกรุวัดราชบูรณะ และวัดมหาธาตุ เป็นห้องซึ่งห้ามนักท่องเที่ยวถ่ายภาพโดยเด็ดขาด
เวลาทำการ : ทุกวัน 9.00-16.00 น. ค่าเข้าชมชาวไทย ผู้ใหญ่ 30 บาท เด็ก นักเรียน นักศึกษา ชมฟรี
ที่ตั้ง : ภายในเกาะเมืองอยุธยา ถนนโรจนะ เยื้องมหาวิทยาลัยราชภัฎพระนครศรีอยุธยา
ติดต่อ : 035-241-587