โบราณสถานต้องห้ามพลาดในการมาเยือนพระนครศรีอยุธยา เพราะภาพเศียรพระในโคนต้นไม้ที่วัดมหาธาตุนับเป็นหนึ่งในภาพของจังหวัดซึ่งมีการเผยแพร่ออกสู่สายตาผู้คนทั่วโลกมากที่สุดเลยทีเดียว

แม้ประวัติศาสตร์ไม่อาจบอกชัดว่าวัดแห่งนี้สร้างขึ้นปีใด แต่พงศวดารที่เชื่อถือกันระบุว่าอาจเริ่มสร้างในสมัยสมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 1 ราวปี พ.ศ. 1917-1927 และน่าจะใช้เวลายาวนานจนไม่อาจเสร็จสิ้นในรัชสมัยของพระองค์

ที่นี่มีความสำคัญในฐานะวัดใหญ่ใจกลางพระนคร เป็นที่ประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุ และที่พำนักของสมเด็จพระสังฆราชฝ่ายคามวาสี แม้ปัจจุบันสิ่งก่อสร้างต่างๆ จะหลงเหลือเพียงซากปรักหักพังส่วนใหญ่ ทว่ายังคงร่องรอยของความยิ่งใหญ่ตระการตาให้เห็น

มีหลักฐานในพงศวดารเอ่ยถึงครั้งราชฑูตจากลังกามาเยือนกรุงศรีอยุธยาในสมัยพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศว่าองค์พระปรางค์ซึ่งเป็นที่ประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุ มีฐานที่มีรูปราชสีห์ หมี หงส์ นกยูง กินนร โค สุนัขป่า กระบือ มังกร น่าจะมีความหมายแสดงถึงสัตว์ในป่าหิมพานต์นั่นเอง

เมื่อปี พ.ศ. 2499 ที่มีการเริ่มต้นบูรณะสำรวจโบราณสถานครั้งใหญ่ในอยุธยา กรมศิลปากรขุดค้นพบกรุสมบัติล้ำค่าจำนวนมากที่วัดมหาธาตุ โดยเฉพาะ พระพุทธรูป พระเครื่อง เครื่องทอง ปัจจุบันมีการจัดแสดงอยู่ภายในพิพิธภัณฑ์แห่งชาติเจ้าสามพระยา

เวลาทำการ : ทุกวัน 8.00-18.00 น. ค่าเข้าชมชาวไทย 10 บาท

ที่ตั้ง : ภายในเกาะเมือง ถนนชีกุน ติดกับวัดราชบูรณะ