แม่น้ำวัดบางกะจะ, วัดพนัญเชิง, ป้อมเพชร
“ราชอาณาจักรสยามแห่งแรก”
มีย่านการค้าทะเลสมุทร​
(วัดบางกะจะเดิมเรียกวัดท้ายแหลมบางกะจะ)
ภาพ: ๓ ตุลาคม​ ๒๕๖๔

🍁.. อาณาเขตพื้นที่วัดเป็นที่ราบลุ่มอยู่ริมฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยาและป่าสัก เป็นสามแยก​ จุดบรรจบของแม่น้ำ 3 สายคือ แม่น้ำเจ้าพระยา แม่น้ำป่าสัก และแม่น้ำลพบุรี
.. แม่น้ำสามแยกตรงน้ำวนบางกะจะ ข้างหน้าทอดยาวลงไปเป็นแม่น้ำเจ้าพระยา ไหลผ่านกรุงเทพฯ ออกอ่าวไทย
🚩.. จุดที่ยืนอยู่ท่าน้ำวัดบางกะจะ ครั้งกรุงศรีอยุธยามีแพจอดเรียงรายลงทางใต้ถึงท้ายคูคลองตะเคียน ต่อเนื่องถึงตะเกี่ยมุสลิม
.. ถ้าเลียบแม่น้ำเจ้าพระยาขึ้นตะวันตกเฉียงเหนือ มีแพจอดรายเรียงถึงวัดพุทไธศวรรย์ ต่อเนื่องวัดไชยวัฒนาราม กลางแม่น้ำตั้งแต่วัดพนัญเชิงลงไปทางใต้ ในเอกสารจากหอหลวงว่าเป็นที่จอดทอดสมอของสำเภาจีน สลุบแขก กำปั่นฝรั่ง สำเภาจีนมีมากกว่าอย่างอื่น แล้วเคยมีเหตุคลื่นลมจัดหนักให้ล่มจมน้ำบ่อยๆ เลยได้ชื่อติดมาถึงปัจจุบันว่า ย่านสำเภาล่ม​

​
🚩.. ข้างหน้า (ตรงข้ามวัดบางกะจะ) มีวัดพนัญเชิงอยู่หัวมุม เป็นวัดเก่าแก่มีก่อนกรุงศรีอยุธยา อยู่บริเวณชุมชนคนจีนค้าสำเภา
🚩.. ซ้ายมือ บริเวณป้อมเพชร จากริมถนนรอบเกาะเมืองอยุธยา มองไปทางทิศใต้เห็นแม่น้ำสามแยกที่เคยมีตลาดน้ำวนบางกะจะเมื่อหลายร้อยปีมาแล้ว เป็นย่านการค้าที่จอดเรือแพนาวานานาชนิด ถ้ามีคำอธิบายแบ่งปันชาวบ้านทั่วไป จะดึงดูดนักท่องเที่ยวได้อักโข
.. ป้อมเพชรอยู่ตรงแม่น้ำสามแยกมีน้ำวนเชี่ยว เพราะเป็นบริเวณแม่น้ำป่าสักชนกับแม่น้ำเจ้าพระยา แล้วไหลลงทางใต้ออกอ่าวไทย สามแยกแม่น้ำหน้าป้อมเพชรเป็นตลาดน้ำ เรียกตลาดน้ำวนบางกะจะ เอกสารจากหอหลวงพรรณนาไว้โดยสรุปย่อๆ ดังนี้

.. มีเรือปากกว้างมากกว่า 7 เมตร พวกพ่อค้าจีนและแขกจามทอดสมอขายน้ำตาลทราย น้ำตาลกรวด สาคูเม็ดใหญ่เม็ดเล็ก กำมะถัน จันทน์แดง หวายตะค้า กระแชง เคย และสินค้าต่างๆ จากชายฝั่งทะเล
.. มีแพลอยของพวกลูกค้าไทย จีน แขกเทศ แขกจาม นั่งร้านแพ ขายสรรพสิ่งของต่างๆ กันทั้งสองฟากฝั่งแม่น้ำ ตั้งแต่ท้ายปากคลองวัดสุวรรณดาราราม ตลอดแม่น้ำไปจนหน้าพระราชวังหลัง
.. นอกจากนั้นทางฝั่งตรงข้ามป้อมเพชร มีแพจอดตั้งแต่ท้ายวัดพนัญเชิงตลอดไปจนท้ายวัดพุทไธศวรรย์ และเลยไปจอดเป็นระยะจนหน้าวัดไชยวัฒนาราม
.. ตรงฝั่งตะวันออก ตั้งแต่ท้ายเกาะเรียน มีแพจอดเรี่ยรายขึ้นมาจนถึงท่าเสือข้าม มีแพชุกชุมมากขึ้นมาจนถึงท้ายวัดพนัญเชิง

เครดิตภาพ : Noppadol Tueanjit
📌ผู้เขียน : สุจิตต์ วงษ์เทศ
ที่มา : มติชนออนไลน์
เผยแพร่ : 19 มิ.ย. 59
http://www.matichon.co.th/news/180553​